STAD/PARKING – Het leek al enige tijd een voldongen feit, maar eindelijk is er nu ook wetenschappelijk bewijs voor wellicht de belangrijkste recente culturele verschuiving in Vlaanderen en het Westen. Niet langer voelt de gemiddelde blanke man of vrouw zich schuldig voor wat dan ook. Het aandeel van de autochtone bevolking in Vlaanderen dat zich nog enigszins verantwoordelijk acht voor historische ongelijkheid, etnische stigmatisering en systematische discriminatie heeft een historisch dieptepunt bereikt, hetgeen experts tot de conclusie leidt dat enig collectief schuldbesef vanaf nu als virtueel verwaarloosbaar kan worden beschouwd. Dat staat te lezen in een speciaal rapport verricht door de afdeling Gelijke kansen, inburgering en integratie van de Vlaamse overheid. De studie werd op vraag van Vlaams viceminister-president Liesbeth Homans (N-VA) gepubliceerd.
Langdurige evolutie
“Om eerlijk te zijn zagen we deze evolutie al wel een tijdje bezig,” licht socioloog Pol Corhoen toe. “Het waarneembare aansprakelijkheidsgevoel bij onderzochte autochtone Vlamingen van 18 tot 65 jaar met betrekking tot fundamentele ongelijkheden in onze samenleving en op globale schaal kent al jaren een gestage daling. Zelfs tijdelijke opflakkeringen als de zeebeving in de Indische Oceaan van 2004 of de onwaarschijnlijke uitschakeling van Ghana op het WK voetbal in 2010 veranderden daar in se weinig aan. Uiteindelijk moeten we constateren dat de blanke medemens perfect comfortabel is geworden met zijn geprivilegieerde positie in de maatschappij en wereldorde. Voor alle duidelijkheid, dit wil niet zeggen dat hij of zij zich niet langer bewust is van het bestaan van ongelijkheden op basis van etnische achtergrond, maar dat het hen simpelweg geen hol meer kan schelen.”
“Wat we zien is eigenlijk een terugkeer naar een eerdere toestand,” legt onderzoeksassistente Gonda Maddens uit. “Vooral na de Tweede Wereldoorlog werd in blanke westerlingen een historisch schuldbesef aangewakkerd, als reactie op onder andere de Holocaust, het koloniale verleden en ethno-cultureel stereotiepe afbeeldingen van negers enzo. Maar dankzij figuren als Donald Trump, die nonstop moslims en Mexicanen beledigt, en de gestage verrechtsing van de maatschappij, is men stilaan een soort immuniteit gaan opbouwen. Dat is perfect normaal. Je kan een mens maar met zoveel beelden van stervende vluchtelingen overstelpen vooraleer hij je gapend aankijkt en ongeïnteresseerd zijn geslachtsdelen ajusteert.”
Algemene opluchting
De keuze van Liesbeth Homans, die ook als Vlaams minister bevoegd is voor Gelijke kansen, om uitgerekend nu met de studie naar buiten te komen heeft allicht te maken met het relletje omtrent een campagnefilmpje dat Gentse schepen Elke Decruyenaere (Groen) liet maken om racisme tegen kinderen aan te kaarten. De minister uitte kritiek op het filmpje omdat het “racisme aan het adres van blanken” volledig negeerde en “disproportioneel allochtonen in de slachtofferrol duwde”. Die zorg blijkt niet alleen gegrond, maar volledig irrelevant nu duidelijk wordt dat dergelijke bewustzijnscampagnes totaal geen invloed op de publieke opinie meer lijken te hebben. “Een grote opluchting,” reageert minister Homans. “Nu kan de politiek zich eindelijk weer storten op wat telt, zoals consequent gelijke kansen voorzien en een fair economisch systeem bouwen waarin ook de zwaksten tot hun recht komen, ongeacht hun huidskleur. Haha, just kidding. LOL!” De Gentse schepen sloeg op haar beurt reeds een mea culpa: “Sorry, iedereen. Ik ging er nog van uit dat mensen überhaupt wakker lagen van uitingen van xenofobie, al dan niet tegen kinderen, maar blijkbaar was ik er wat laat mee. Never mind!”
Ook de modale Vlaming zal het verschil voelen, anticipeert de studie. “Velen onder ons hebben door de jaren heen hun hele levensstijl en filosofie danig zien veranderen onder zogenaamd blank schuldgevoel,” staat in het slotwoord te lezen. “Dat gaat dan van een onschuldige yoga- of zumbafetisj tot een al wat serieuzere interesse in wereldmuziek en soms zelfs gemeend engagement en activisme tegen discriminatie en disproportionele armoede onder etnische minderheden. In extreme gevallen hielden getroffenen er zelfs een abonnement op De Roma aan over. Daar lijkt de Vlaming nu alvast rustig van te herstellen.”
“Het is een echte bevrijding,” getuigt Mia D. (45) uit Hoboken. “Het voelt alsof we al jaren gebukt gaan onder het beeld van de stille onderdrukker en dat kan een mens echt uitputten. Hoeveel zonnige dagen mijn familie en ik niet hebben verkloot door een bezoekje Sfinks of Reggae Geel. Vorige zomer hebben we onze kinderen zelfs naar Polé Polé meegesleurd. Verschrikkelijk. En ik mag er niet aan denken hoeveel geld we niet verscheten hebben in al die muffe wereldwinkels op het Zuid (in Antwerpen, red.) aan Chileense sojabonen of Timorese mestkeverpaté. Ja, die fair trade rommel kan zo het raam uit.” Ook Karel J. (50) uit Kapellen reageert positief: “Dit is echt een stap vooruit. Er komen gewoon zo veel meer tijd, energie en middelen vrij. En zeggen dat mijn vrouw en ik nog geprobeerd hebben een weeskindje uit Oeganda te adopteren. Met alle dossierkosten die daarbij komen kijken. Voor dat geld kunnen we er verdomme drie keer op safari en eens goed gaan eten. Yolo!”
De enige enigszins lauwe reacties vielen verrassend genoeg te rapen bij het Vlaams Belang, waar partijleider Tom Van Grieken de camera toch ietwat beteuterd te woord stond: “Ja goed, op papier is dit een gouden zaak voor ons en al. In principe kunnen we weer volop zonder schaamtegevoel vreemdelingen gaan stigmatiseren, zelfs diegenen die hier al generaties vertoeven. Geen haan die er nog naar kraait, maar weet u, om eerlijk te zijn is de fun er zo wel af.”
